MİMARİ

Elazığ ve çevresinde Artuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı dönemine ait dini, askeri ve sivil yapıların ilginç mimari örnekleri vardır. Bugün bile Akkoyunlu mimarisini yansıtan yapıları bulabilirsiniz. Akkoyunlu mimarisinin yapı ve süsleme sanatına getirdiği yenilikler Harput'taki eserlerde gözlenir. Mekan anlayışı gelişmiş, yapılarda iç ve dış uyum sağlanmış revaklı avlular, son cemaat yeri ortaya çıkmıştır. Yöredeki Osmanlı camileri, klasik Osmanlı üslubunu yansıtan küçük ve güzel eserlerdir. Keban ilçemizde bulunan Yusuf Ziya Paşa Camii ve Külliyesi bu üsluba yakın örneklerdendir. 20.YY başında Elazığ'da yapılan askeri kışlada, çağdaş batı mimarisinin özellikleri görülmektedir. Harput'taki Amerikan, Fransız ve Alman okullarının mimarisiinde batı tesiri görülür. Tarihi Kervansaraylar günümüze ulaşan sivil mimari örneklerinden sayılır. Denizli (Keban'ın Köyü), Kömürhan (su altında kaldı) İbrahim Şah Kervansaraylarının yazlık ve mescit bölümleri bulunmaktadır. Harput'un yerinin değişmesiyle dönemin ünlü konak ve evleri yok olmuştur. Ancak günümüzdeki yapılar 20. yüzyıl yapılarıdır. Eski Palu'daki 2 katlı düz damlı konak, saçaklarının ahşap işçiliği ile ilginçtir. Şu anda tamamen yıkılmış olan Beşkardeşler konakları yöremizdeki en eski evlerden örneklerdir. Harput-Elazığ Konakları Ahşap ve kerpiçten yapılmış olup,yer yer taşda kullanılmıştır. Yöre evlerinin belirgin özelliği geniş ve ferahlık duygusuna önem verilerek yapılmalarıdır. Geniş ve yüksek Şahnişenler, çıkmalar bu evlerin özelliğidir. Yazlık eyvanlar kuzeye, şahnişenler güneye dönüktür. Evlerin taş kemerli iki kanatlı kapıları olup dış ve iç avluludur. Alt katlar genelde ambar, kiler gibi bölümlerden oluşmaktadır. Üst katlarda ise harem ve selamlık bölümleri vardır. Harem kısmında iç ve dış süslemeye çokca önem verilir. Elazığ (Harput) ve yöresinde ahşap işçiliği de parlak bir dönem yaşamıştır. Harput konaklarının iç bezemelerinde cami mihraplarında, ahşap işçiliğinin güzel örneklerine rastlıyoruz. Günümüzde ahşap işçiliği eski önemini kaybetmiştir. Elazığ ve çevresinde, Artuklu, Akkoyunlu ve Osmanlı dönemine ait dini, askeri ve sivil yapıların ilginç mitrıari örnekleri vardır. Bugün bile Akkoyunlu mimarisinin özelliklerini yansıtan eserler vardır. Akkoyunlu mimarisinin yapı ve süsleme sanatına getirdiği yenilikler Harput'taki eserlerde gözlenir. Mekan anlayışı gelişmiş, yapılarda iç ve dış uyum sağlanmış, revaklı avlular, son cemaat yeri ortaya çıkmıştır. Yöredeki Osmanlı camileri klasik Osmanlı üslubunu yansıtan küçük ve güzel eserlerdir. Keban ilçesinde bulunan Yusuf Ziya Paşa külliyesi bu usluba yakın örneklerdendir. Eski Harput mimarisinin özeliikleri ilk yıllarda Elazığ'da da sürmüştür. Büyük konaklar, geniş ve ferah odalıdır, pencereler soğuğa karşı küçük tutulmuştur. Isınma, ocaklarla sağlanmıştır. Halen mevcut olan ve Ulukent'te bir evin havuzbaşındaki duvarında bulunan 19. y.y Anadolu ressamlarından Ali Miralaygil'in yaptığı Harput'u tasvir eden resmi çok ilginçtir.