8 Ocak 2008 Salı

DEVE GÜREŞLERİ


Deve Güreşlerinin tarihi 19. yy başlarına kadar uzanmaktadır. O tarihlerde İzmir yönünden gelen kervanlar eski adı Karapınar olarak bilinen yeni adı ise İncirliova olan ilçede konaklamaktaydı. Bu konaklama esnasında deve yavruları (dorumlar) kendi aralarında oynarlardı. Kervanda yük bulamayan boşta kalan develerin birbirleriyle güreştiklerini gören deve sahipleri develerin bu hareketlerine ilgi duyup deve güreşlerini organize etmeye başlamışlar ve bu oyunları gelenek haline getirmişlerdir. İlk zamanlarda şahıslar arasında iddia yoluyla yapılan deve güreşleri zamanla genişleyerek zamanla toplumsal bir eğlence halin gelmiştir.

Aydın’ın İncirliova ilçesinde başlamış ve yaklaşık 200 yıldır ocak ayının ilk Pazar günü yapılmaktadır. Deve güreşlerinin amacı toplumsal dayanışma, topluma yararlı temel hizmet kuruluşlarının yapıtlarının çoğaltılması, korunması ve çoğaltılmasında büyük rol oynamaktadır. Bu organizasyonlarda elde edilen tüm gelirler kamu ve toplum kuruluşlarına aktarılmaktadır.

Güreşler ayak, orta, başaltı ve baş olmak üzere dört kategori altında toplanmaktadır. Her deve kendi kategorisinde güreşmek zorundadır. Güreş develeri Buhur adı verilen çift hörgüçlü erkek deveyle tek hörgüçlü yoz dişi devenin çiftleşmesinden meydana gelen erkek devedir. Bu develere Tülü adı verilir.Tülü adı verilen güreş develeri yaz ve sonbahar aylarında arpa, burçak,üzüm ve yulaf gibi kuvvetli besinlerle beslenip kış aylarına doğru kızmaya başlarlar. Kızmalarının sebebi ise dişilerini diğer erkek develerden kıskanmalarından kaynaklanmaktadır. Develerin kızmaya başlamasından sonra güreşler başlar ve Aralık, Ocak, Şubat, ve mart ayının sonuna kadar devam eder. Deve güreşlerinden bir gün önceki gece tanışmak dostlukları geliştirmek için Halı Gecesi adı verilen gece düzenlenir. Halı gecelerine sanatçılar eserleriyle yer alırken ayrıca yöresel oyunlar oynanır ve gelen misafirler ağırlanır. Açık arttırma ile halılar satışa çıkartılır. Güreşlerde güreşi idare eden bir orta hakem, neticeleri belirleyen 4 kişilik masa hakemleri, 10’ar kişiden oluşan müteşekkirler, 2 grup halinde bulunan develeri ayıran urgancılar, develerin ağızlarını bağlayan 3-4 kişilik ağız bağcıları vardır. Güreşler davul ve zurna eşliğinde yapılır. Sağ taraftan güreşen develere sağcı sol taraftan güreşen develere solcu adı verilir. Karşılıklı güreş esnasında her iki devenin birbirlerinin ayaklarına kenetlemesine çengel, rakibinin ayaklarına ağzı ve dişleriyle vurmasına tekci, rakibini göğsünün altına alarak bastırmasına bağcı denir.

0 Comments: